ما و توسعه - قسمت دوم

... 

باتوجه به توصیف ویژگی‌های توسعه، "برنامه‌های توسعه کشور" به شرح زیر بیان می‌شود:

    سابقه برنامه‌ریزی در کشور از سال ۱۳۲۷ آغاز شد که عمدتاً تحت نام برنامه عمرانی نامگذاری شده بود. قبل از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ شش برنامه عمرانی در کشور تدوین شد که برنامه اول تا پنجم آن اجرا و برنامه ششم که زمان اجرای آن مربوط به سال‌های ۶۱ـ۱۳۵۷ بود به دلیل وقوع انقلاب نادیده گرفته شد.
باید توجه کرد که در این سنوات با توجه به عدم شکوفایی ادبیات توسعه، عمده برنامه‌های توسعه در سطح اکثر کشورهای جهان ماهیت عمرانی داشت و بیشتر معطوف به رشد اقتصادی بود.

برنامه‌های توسعه کشور  از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ تاکنون را می‌توان به شش دوره تقسیم کرد که عبارتند از:

ما و توسعه - قسمت اول

 «توسعه» و تفاوت آن با  «رشد»

قبل از آنکه فرآیند توسعه و دست‌آوردهای آن را در جامعه مورد بررسی قرار دهیم، ابتدا باید ویژگی‌های مقوله «توسعه» را تبیین و تفاوت آن را با عبارت «رشد» که گاهی مترادف با «توسعه» در سطح جامعه معرفی می‌گردد، روشن کنیم مهمترین ویژگی‌های رشد و توسعه عبارتند از:

* رشد، عمدتاً تک بعدی بوده ماهیت آماری و اقتصادی داشته و به مثابه یک پروژه عمل می‌کند، در حالی که توسعه دارای شرایطی متوازن و چند بعدی است و ماهیت اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، سیاسی و اقتصادی دارد و به مثابه یک فرآیند عمل می‌کند.
* رشد کمیت‌گرا بوده، در حالی که توسعه کیفیت توأم با کمیت و توازن بین تمام مولفه‌های خود را دنبال می‌کند.
* رشد به افزایش کارایی سیستم متکی است، در حالی که توسعه ضمن توجه به افزایش کارائی به اثر بخشی آن در کل جامعه توجه دارد.

* رشد کمیت‌گرا بوده، در حالی که توسعه کیفیت توأم با کمیت و توازن بین تمام مولفه‌های خود را دنبال می‌کند.
* رشد به افزایش کارایی سیستم متکی است، در حالی که توسعه ضمن توجه به افزایش کارائی به اثر بخشی آن در کل جامعه توجه دارد.